خرید اقساطی کالا از نظر فقهی

گاهی انسان می‌خواهد کالایی مانند یخچال و یا اجاق گاز و غیره تهیه کند و آن هم از نوع ایرانی‌اش، ولی قدرت ندارد آن را نقدی بخرد، به بانک مراجعه کرده و تقاضای تسهیلات می‌کند و بانک تسهیلاتی در قالب فروش اقساطی می‌دهد، بدین صورت که بانک متقاضی را وکیل می‌کند که برود کالای خود را به صورت نقدی برای بانک بخرد و به صورت اقساطی برای خودش بفروشد، و پولش را قسطی با احتساب سود به بانک بپردازد، این از نظر فقهی اشکال ندارد؛ چون خرید و فروش کالا به صورت نسیه به قیمتی بیشتر از قیمت نقدی آن جایز است^۱ و زیاده‌ای که بانک می‌گیرد، همان سود فروش اقساطی آن است که متقاضی از طرف بانک وکالت داشته به صورت اقساطی به قیمتی بیشتر  به خودش بفروشد.

اما اگر متقاضی رفت و کالایی که بانک اجازه نداده، خرید؛ مثلا بانک تسهیلات لوازم خانگی داده و او خودرو خرید، یا اصلا خریدی نکرد، پول را گرفت و به بدهی‌اش داد یا در بانکی سپرده گذاری کرد و برای بانک فاکتور صوری آورد، در این سه صورت شخص از نظر شرعی مجاز نبوده و کار غاصبانه‌ای کرده و باید توبه کند^۲ و اگر بخواهد جبران کند باید به مسئولین مربوطه بانک مراجعه کرده و طبق قانون و مقرّرات اقدام نماید. 

۱. أجوبة الاستفتائات، س۱۵۹۲. ۲. اسلام کوئست، ۷۹۰۷۳.

چند جمله از ابن مشغله

قلب، خاک خوبی دارد. در برابر هر دانه که در آن بنشانی، هزار دانه پس می‌دهد. اگر ذره‌ای نفرت کاشتی، خروارها نفرت درو خواهی کرد. و اگر دانه‌ای از محبت نشاندی، خرمن‌ها بر خواهی داشت.

ما، بدون زنانِ خوب، مردانِ کوچکیم.

کار باید در انتظار انسان باشد نه انسان در انتظار کار.

زندگی، ملکِ وقف است، حق نداری بروی آن فساد کنی و به تباهی‌اش بکشی، یا بگذاری دیگران روی آن فساد کنند.

«حال» را می‌شود با درد گذراند، اما تصور درد آلود بودن آینده و دوام بدون دگرگونی «حال»، انسان را از پا درمی آورد.

ابن مشغله نام کتابی است از نادر ابراهیمی. (نظرات بسته است.)

ثواب‌دانِ سوراخ

آیت الله مجتهدی تهرانی از زبان استادشان مرحوم آیت الله شیخ علی اکبر برهان نقل می‌کنند که آن مرحوم می‌فرمودند: 

ثواب زیاد است ولی ثواب دانِ ما سوراخ است، یعنی فلان عمل خوب به جای می‌آوریم، و در عوض به ما ثواب هم می‌دهند، ولی عمل حرام دیگری را انجام می‌دهیم، مثلاً غیبت می‌کنیم و ثواب‌ها هم می‌ریزد و از بین می‌رود.

کار خود را به دیگران مسپار

پیامبر بزرگوار اسلام می‌فرماید:

لایستعن احدکم من غیره و لو بقضمة من سواک؛ تا می‌توانید در کارها از دیگران کمک نگیرید و لو برای خواستن یک مسواک^۱. 

تا جایی که امکان دارد کارهایتان را به دیگران مسپارید هر چند کار کوچکی باشد، حتّی به نزدیکترین افراد. ۱. کحل البصر،۶۹.

تردیدی در آمدن بوی سوخته نیست

روزی به شیخ جعفر شوشتری گفتند: شیخ، ما را موعظه کن! شیخ رفت روی منبر و شروع به موعظه کردن مردم، گفت: مردم! بوی سوخته می‌آید.

مردم مضطرب شدند و داد و بیداد، و خواستند فرار کنند و فکر کردند که جایی از مسجد آتش گرفته است. اما شیخ دوباره گفت: من گفتم بوی سوخته می‌آید، شما احتمال دادید جایی از مسجد آتش گرفته، قرآن ۱۴۰۰ سال است داد می‌زند که جهنم است و قیامت است و حساب و کتاب، ولی شما به اندازه‌ی گفته‌ی من به آن ارزش قائل نمی‌شوید.

وقتی محتَمل بزرگ باشد و احتمال کم، عقلاء به آن احتمال کم، ترتیب اثر می‌دهند، آیا ندیده‌ای وقتی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعلام می‌کند که احتمالاً فلان روز زلزله می‌آید، مردم آن روز را در پارک و خیابان بسر می‌برند؟ درست است که احتمال کم است اما چون محتمل (زلزله)، بزرگ است و بر فرض اتفاق موجب مرگ انسان می‌شود، مردم به آن ترتیب اثر می‌دهند.

اگر فرض کنیم که جهنم و قیامت فقط یک احتمال ضعیف است ولی چون بر فرض تحقق، انسانمی‌سوزد و تمام کارهایش چه بزرگ و چه کوچک محاسبه می‌شود؛ اگر بر طریق عقلاء باشد، ترتیب اثر می‌دهد.

ضعیف بودن احتمال وجود جهنم و قیامت فقط یک فرض است؛ چون با وجود این معجزه‌ی بزرگ (قرآن) و ۱۲۴ هزار پیامبر و ۱۴معصوم علیهم السلام و علما  و دهها دلیل عقلی و نقلی جایی برای تردید نمی‌گذارد.

راهی برای پاک شدن از حرام

شخصی مالی دارد که با حرام مخلوط شده است، به طوری که نمی‌شود آنها را از یکدیگر جدا کرد، بنابراین اگر اندازه‌اش را می‌داند ولی صاحبش را نمی‌شناسد، باید آن اندازه را از طرف صاحبش صدقه بدهد^۱. اگر اندازه‌اش را نمی‌داند، اما صاحبش را می‌شناسد، در این صورت باید از صاحبش رضایت بگیرد^۲. و صورت سوم این است که نه مقدارش را می‌داند و نه صاحبش را می‌شناسد، در این صورت باید خمسش را بدهد^۳.

۱. توضیح المسائل مراجع، ج۲، م۱۸۱۴. ۲. همان، م۱۸۱۵. ۳. همان، م۱۸۱۳

چگونگی خواندن نماز لیلة الرغایب

به اولین شب جمعه‌ی ماه رجب لیلة الرغائب می‌گویند، نماز مخصوصی برای این شب ذکر شده که به واسطه آن، گناهان انسان بخشیده شده و برکات و پاداش فراوان بر انسان سرازیر می‌شود. رسول خدا (ص) می‌فرمایند: 

سوگند به کسى که جان به دست او است، هیچ بنده‌اى، اعمّ از مرد و زن، این نماز را نمى‌خوانند، مگر آنکه خداوند همه‌ى گناهان او را مى‌آمرزد،... و نیز در روز قیامت از  هفتصد  تن از افراد خاندان خود که مستحق ورود به آتش جهنم شده‌اند، شفاعت مى‌کند^۱.

اما کیفیت خواندن این نماز بدین صورت است که اولین پنجشنبه از ماه رجب را در صورت امکان روزهمی‌گیریم و چون شب شد، مابین نماز مغرب و عشاء، ۶ نماز دو رکعتی (جمعا ۱۲رکعت)، در هر رکعت آن یک مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره قدر، دوازده مرتبه سوره توحید می‌خوانیم پس از سلامِ نماز ششم، هفتاد مرتبه می‌گوییم: اللهم صل علی محمد النبی الامی و علی آله سپس در حال سجده هفتاد بار می‌گوییم: سبوحٌ قدوسٌ رب الملائکة والروح پس از سجده، هفتاد بار می‌گوییم: رب اغفر وارحم و تجاوز عما تعلم انک انت العلی الاعظم دوباره به سجده رفته و هفتاد مرتبه ذکر سبوح قدوس رب الملائکة والروح می‌گوییم^۲.

حالا وقت بیان حاجات است، تعجیل فرج امام زمان علیه السلام را در اولویت دعاهایمان قرار دهیم که  ان شاءالله به استجابت می‌رسد. 

۱. سفینة البحار، ج۳، ص۳۸۱. ۲. مفاتیح الجنان با اندکی تصرف.