گرد و غبار ربا
- ۱۱ ارديبهشت ۹۵ ، ۲۱:۳۳
مردی خدمت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) عرض کرد که چرا من شوق به مرگ ندارم؟ حضرت فرمودند: آیا مالی داری؟ عرض کرد: بله ای رسول خدا! پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمود:
مال خود را پیش روی خویش، بفرست؛ زیرا که دل هر کسی، همراه مال اوست؛ هر کس پیش فرستد، میخواهد، زود به آن برسد و اگر گذاشت، میخواهد با آن باشد.
یکى از آداب تجارت اینست که آدم مسائل تجارت را بلد باشد تا از خطرات آن مصون بماند، اگر انسان ندانسته، وارد تجارت شد و معاملهای انجام داد، به احتمال قوی دچار ربا خواهد شد،
امام علی علیه السلام فرموند: مَنِ اتَّجَرَ بِغَیْرِ فِقْهٍ ارْتَطَمَ فِى الرِّبَا؛۱هر کس بدون فقه تجارت کند، در دامِ ربا میافتد. بخاطر اینکه باز در حدیث دیگر فرمودند: به خدا قسم! ربا در این امت از حرکت مورچه بر روی سنگ سیاه مخفیتر است.۲
خداوند به یهودیان دستور داد روز شنبه را تعطیل کنند، و از ماهی گرفتن در آن روز ماهى پرهیز کنند، ولى اتفاقا در روزهاى شنبه ماهیان فراوانى بر صفحهی آب ظاهر مىشدند که در غیر آن روز خبری از آنها نبود.
آنها به فکر حیلهگرى افتادند و حوضچههایى را در ساحل دریا ساختند وقتی شنبهها ماهىها در آنها جمع مىشدند، آنها جلوی آن حوضچه ها را مىبستند و زوز یکشنبه که صید آزاد بود، آنها را صید مىکردند و مىگفتند: ما در روز شنبه و روز تعطیل صید نکردهایم.
درحقیقت آنها قانون الهی را دور زدند،همان کاری که بعضیهادرمواجهه باقانون انجام میدهند.
گاهی وقتها به مغازه میرویم و جنسی را خرید میکنیم و به فروشنده میگوییم: بنویس به حساب. این جور معامله اگر چه بین مردم عادی شده ولی از نظر فقهی صحیح نیست؛ چون در معاملهی نسیه باید جنس نقد و برای عوض (پول)، مدت تعیین بشود آنهم دقیق، مثلا نگوید هر وقت داشتم، میدهم. امام خمینی میفرماید: در معامله نسیه باید مدت کاملا معلوم باشد۱.
اگر معاملهی نسیه را انجام داد و مدت را معین نکرد، در این صورت معامله باطل و فروشنده میتواند جنس را پس بگیرد.
نکته: اگر کسی، جنسی را به صورت نسیه بخرد و بعد از مدتی قیمت جنس چند برابر شود، فروشنده میتواند جنس را پس بگیرد و اگر مشتری امتناع کند و کار به دادگاه بکشد، قاضی به نفع فروشنده حکم خواهد داد؛ چرا که معامله از اول باطل بوده است.۱. توضیح المسائل امام خمینی، م٢١٠٥
امیر المؤمنین را درد چشمی عارض شد، پیامبر به عیادتش رفت و دید فریاد میکشد، فرمودند: آیا این صیحه جزع و بیتابی است یا از شدت درد میباشد؟
امیر المؤمنین علیه السلام عرض کردیا رسول الله! من دردی نکشیدهام که سخت تر از این باشد.
فرمودند: یا علی! چون ملک الموت برای گرفتن روح کافر نازل شود سیخی از آتش را با خود بیاورد و با آن سیخ روح او را بیرون کشد پس صیحه کشد!
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام چون این را شنید برخاست و نشست و گفت: یا رسول الله دوباره حدیث را بر من بخوان، سپس گفت: آیا از امت شما کسی به این نحو قبض روح میشود؟
فرمود: بلی، حاکمی که جور کند و کسی که مال یتیم را به ظلم و ستم بخورد و کسی که شهادت دروغ دهد. منازل الآخرة، ص۱۳