بنویس به حساب

گاهی وقت‌ها به مغازه می‌رویم و جنسی را خرید می‌کنیم و به فروشنده می‌گوییم: بنویس به حساب. این جور معامله اگر چه بین مردم عادی شده ولی از نظر فقهی صحیح نیست؛ چون در معامله‌ی  نسیه باید جنس نقد و برای عوض (پول)، مدت تعیین بشود آنهم دقیق، مثلا نگوید هر وقت داشتم، می‌دهم. امام خمینی می‌فرماید: در معامله نسیه باید مدت کاملا معلوم باشد^۱.

اگر معامله‌ی نسیه را انجام داد و مدت را معین نکرد، در این صورت معامله باطل و فروشنده می‌تواند جنس را پس بگیرد.

نکته: اگر کسی، جنسی را به صورت نسیه بخرد و بعد از مدتی قیمت جنس چند برابر شود، فروشنده می‌تواند جنس را پس بگیرد و اگر مشتری امتناع کند و کار به دادگاه بکشد، قاضی به نفع فروشنده حکم خواهد داد؛ چرا که معامله از اول باطل بوده است.۱. توضیح المسائل امام خمینی، م٢١٠٥ 

شیوه‌ی قبض روح کافر

امیر المؤمنین را درد چشمی عارض شد، پیامبر به عیادتش رفت و دید فریاد می‌کشد، فرمودند: آیا این صیحه جزع و بیتابی است یا از شدت درد می‌باشد؟

امیر المؤمنین علیه السلام عرض کردیا رسول الله! من دردی نکشیده‌ام که سخت تر از این باشد.

فرمودند: یا علی! چون ملک الموت برای گرفتن روح کافر نازل شود سیخی از آتش را با خود بیاورد و با آن سیخ روح او را بیرون کشد پس صیحه کشد! 

حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام چون این را شنید برخاست و نشست و گفت: یا رسول الله دوباره حدیث را بر من بخوان، سپس گفت: آیا از امت شما کسی به این نحو قبض روح می‌شود؟

فرمود: بلی، حاکمی که جور کند و کسی که مال یتیم را به ظلم و ستم بخورد و کسی که شهادت دروغ دهد. منازل الآخرة، ص۱۳

خرید اقساطی کالا از نظر فقهی

گاهی انسان می‌خواهد کالایی مانند یخچال و یا اجاق گاز و غیره تهیه کند و آن هم از نوع ایرانی‌اش، ولی قدرت ندارد آن را نقدی بخرد، به بانک مراجعه کرده و تقاضای تسهیلات می‌کند و بانک تسهیلاتی در قالب فروش اقساطی می‌دهد، بدین صورت که بانک متقاضی را وکیل می‌کند که برود کالای خود را به صورت نقدی برای بانک بخرد و به صورت اقساطی برای خودش بفروشد، و پولش را قسطی با احتساب سود به بانک بپردازد، این از نظر فقهی اشکال ندارد؛ چون خرید و فروش کالا به صورت نسیه به قیمتی بیشتر از قیمت نقدی آن جایز است^۱ و زیاده‌ای که بانک می‌گیرد، همان سود فروش اقساطی آن است که متقاضی از طرف بانک وکالت داشته به صورت اقساطی به قیمتی بیشتر  به خودش بفروشد.

اما اگر متقاضی رفت و کالایی که بانک اجازه نداده، خرید؛ مثلا بانک تسهیلات لوازم خانگی داده و او خودرو خرید، یا اصلا خریدی نکرد، پول را گرفت و به بدهی‌اش داد یا در بانکی سپرده گذاری کرد و برای بانک فاکتور صوری آورد، در این سه صورت شخص از نظر شرعی مجاز نبوده و کار غاصبانه‌ای کرده و باید توبه کند^۲ و اگر بخواهد جبران کند باید به مسئولین مربوطه بانک مراجعه کرده و طبق قانون و مقرّرات اقدام نماید. 

۱. أجوبة الاستفتائات، س۱۵۹۲. ۲. اسلام کوئست، ۷۹۰۷۳.

چند جمله از ابن مشغله

قلب، خاک خوبی دارد. در برابر هر دانه که در آن بنشانی، هزار دانه پس می‌دهد. اگر ذره‌ای نفرت کاشتی، خروارها نفرت درو خواهی کرد. و اگر دانه‌ای از محبت نشاندی، خرمن‌ها بر خواهی داشت.

ما، بدون زنانِ خوب، مردانِ کوچکیم.

کار باید در انتظار انسان باشد نه انسان در انتظار کار.

زندگی، ملکِ وقف است، حق نداری بروی آن فساد کنی و به تباهی‌اش بکشی، یا بگذاری دیگران روی آن فساد کنند.

«حال» را می‌شود با درد گذراند، اما تصور درد آلود بودن آینده و دوام بدون دگرگونی «حال»، انسان را از پا درمی آورد.

ابن مشغله نام کتابی است از نادر ابراهیمی. (نظرات بسته است.)

ثواب‌دانِ سوراخ

آیت الله مجتهدی تهرانی از زبان استادشان مرحوم آیت الله شیخ علی اکبر برهان نقل می‌کنند که آن مرحوم می‌فرمودند: 

ثواب زیاد است ولی ثواب دانِ ما سوراخ است، یعنی فلان عمل خوب به جای می‌آوریم، و در عوض به ما ثواب هم می‌دهند، ولی عمل حرام دیگری را انجام می‌دهیم، مثلاً غیبت می‌کنیم و ثواب‌ها هم می‌ریزد و از بین می‌رود.

کار خود را به دیگران مسپار

پیامبر بزرگوار اسلام می‌فرماید:

لایستعن احدکم من غیره و لو بقضمة من سواک؛ تا می‌توانید در کارها از دیگران کمک نگیرید و لو برای خواستن یک مسواک^۱. 

تا جایی که امکان دارد کارهایتان را به دیگران مسپارید هر چند کار کوچکی باشد، حتّی به نزدیکترین افراد. ۱. کحل البصر،۶۹.

تردیدی در آمدن بوی سوخته نیست

روزی به شیخ جعفر شوشتری گفتند: شیخ، ما را موعظه کن! شیخ رفت روی منبر و شروع به موعظه کردن مردم، گفت: مردم! بوی سوخته می‌آید.

مردم مضطرب شدند و داد و بیداد، و خواستند فرار کنند و فکر کردند که جایی از مسجد آتش گرفته است. اما شیخ دوباره گفت: من گفتم بوی سوخته می‌آید، شما احتمال دادید جایی از مسجد آتش گرفته، قرآن ۱۴۰۰ سال است داد می‌زند که جهنم است و قیامت است و حساب و کتاب، ولی شما به اندازه‌ی گفته‌ی من به آن ارزش قائل نمی‌شوید.

وقتی محتَمل بزرگ باشد و احتمال کم، عقلاء به آن احتمال کم، ترتیب اثر می‌دهند، آیا ندیده‌ای وقتی موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران اعلام می‌کند که احتمالاً فلان روز زلزله می‌آید، مردم آن روز را در پارک و خیابان بسر می‌برند؟ درست است که احتمال کم است اما چون محتمل (زلزله)، بزرگ است و بر فرض اتفاق موجب مرگ انسان می‌شود، مردم به آن ترتیب اثر می‌دهند.

اگر فرض کنیم که جهنم و قیامت فقط یک احتمال ضعیف است ولی چون بر فرض تحقق، انسانمی‌سوزد و تمام کارهایش چه بزرگ و چه کوچک محاسبه می‌شود؛ اگر بر طریق عقلاء باشد، ترتیب اثر می‌دهد.

ضعیف بودن احتمال وجود جهنم و قیامت فقط یک فرض است؛ چون با وجود این معجزه‌ی بزرگ (قرآن) و ۱۲۴ هزار پیامبر و ۱۴معصوم علیهم السلام و علما  و دهها دلیل عقلی و نقلی جایی برای تردید نمی‌گذارد.