پرداخت کارمزد

شرط هر گونه زیاده در قرض ربا و حرام است. امّا مقام معظم رهبری پرداخت کارمزد به بانک و یا صندوق قرض‌الحسنه برای اخذ وام با سه شرط بدون اشکال میدانند:

۱. حقیقتاً کارمزد باشد و بهانه و پوششی برای دریافت ربا محسوب نگردد.

۲. به مقدار متعارف (به اندازه مخارج صرف شده)، باشد نه بیشتر.

۳. با توافق و رضایت طرفین صورت گیرد.

تبصره: لذا مسئولین محترم صندوق باید طوری محاسبه کنند که کارمزد به مقدار هزینه‌های جاریِ صندوق مانند آب و برق و حقوق کارمندان و امثال آن باشد. حال اگر این محاسبه صورت گرفته و احیاناً مبلغی اضافه آمد، مصرف آن بستگی به نظر مسئولین صندوق دارد. سایت دفتر رهبری، استفتاء ۳۳۱و۳۳۲.                            

اقتداء به امام جماعت در رکوع

تمام سعی‌مان این است که نماز جماعت را از دست ندهیم، ولی گاهی وارد مسجد می‌شویم تا در نماز جماعت شرکت کنیم ولی می‌بینیم که نماز جماعت شروع شده و امام در حال رکوع است، سریع نماز را شروع کرده و به رکوع می‌رویم:

- پیش از تمام شدن ذکر رکوع امام جماعت، به رکوع امام می‌رسیم، در این صورت نماز به جماعت صحیح است.

- هنگامی به رکوع می‌رسیم که ذکر رکوع امام تمام شده ولی هنوز امام در رکوع است باز، مانندِ موردِ قبلی، نماز به جماعت درست است.

- در صورتی که به رکوع برویم ولی در رکوع شک کنیم که آیا به رکوع امام رسیدیم یانه، نمازش صحیح است و فرادی می‌شود.

- صورت آخر اینکه اقتدا کنیم و پیش از آن‌که به اندازه‌ی رکوع خم بشویم امام سر از رکوع بردارد، در اینجا دو راه داریم:

1. نیت فرادی کنیم و نمازمان را ادامه دهیم.
2. صبر کنیم تا امام برای رکعت بعدی برخیزد و آن را رکعت اول نماز خودمان حساب کنیم^1*.

1- و این در صورتی است برخاستن امام جماعت بقدری طول بکشد که بگویند این شخص نماز جماعت می‌خواند و گرنه باید نیت فرادی کند.

^{* احکام فوق براساس نظرات امام خمینی و مقام معظم رهبری و اکثر فقهاء تنظیم شده است. اگر مقلد مرجع خاصی هستید و حکم مسئله را نمی‌دانید، با ما مطرح کنید.}

مواردی که نباید سوره بخوانیم

در نمازهای واجب بر خلاف نمازهای مستحبی، باید حمد و سوره خوانده شود. ولی مواردی داریم که نباید سوره خوانده شود:

- در نماز جماعت انسان نباید حمد و سوره بخواند اگر در نماز صبح و مغرب و عشا صدای حمد و سوره امام را بشنود، اگر چه کلمات را تشخیص ندهد.

- در نماز جماعت؛ مثلا اگر رکعت سوم امام جماعت است و رکعت دوم مأموم، باید مأموم حمد و سوره بخواند ولی اگر به رکوع امام نمی رسد باید حمد را بدون سوره بخواند وخود را به رکوع امام برساند.

- نمازگزار در رکعت سوم و چهارم نماز مخیر است  که حمد بخواند یا تسبیحات اربعه، ولی اگر حمد خواند باید به حمد قناعت کند و سوره نخواند.

- در تنگی وقت؛ مثلا اگر نماز در حال قضا شدن است باید نماز را سریع بخواند و نه تنها مستحبات نماز را بجا نیاورد بلکه سوره را نیز ترک کند و بعد از حمد به رکوع برود.

- نماز احتیاط که در آن،  نباید سوره خوانده شود.

سلام دادن به نمازگزار

خوب نیست¹ انسان به کسی که نماز می‌خواند، سلام بدهد. ولی اگر سلام داد، نمازگزار وظیفه دارد مثلِ زمانی که نماز نمی‌خواند، جواب سلام را بدهد. در این باب باید نکاتی² را رعایت کند:

- سلام دهنده کودک غیرممیز³ نباشد، در صورتی که بچه غیرممیّز سلام بدهد در حال نماز انسان نباید جواب او را بدهد و در غیر نماز هم واجب نیست.

- جواب تحیّتی که به صیغه‌ی سلام نباشد، در حال نماز جواب دادن به آن جایز نیست. ولی در حال نماز نباشد و عرف آن آن را تحیت حساب می‌کند، احتیاط جواب گفتن آن است.

- باید سلام و جواب آن مثل هم باشند مثلا اگر گفته «سلام علیکم» در جواب بگوید «سلام علیکم».

- نمازگزار باید طوری جواب بدهد که سلام مقدم باشد. مثلا بگوید «السلام علیکم».

1- امام صادق علیه السلام: وقتى که داخل مسجد شدى و مردم مشغول نماز هستند بر آنها سلام نکن بلکه سلام بر پیامبر صلی الله علیه و آله کرده و مشغول نمازشو. ولى وقتى که وارد بر گروهى شدى که مشغول صحبت هستند بر آنها سلام کن. بحارالأنوار، ج 76، ص 8 .

2- نکات فوق بر اساس رأی مشهور فقها می‌باشد. بالخصوص امام خمینی، مقام معظم رهبری.

3- کودک غیرممیز یعنی کودکی خوب و بد را نمی‌فهمد.

آخرین گزینه‌ی نمازگزار

شاید اتفاق افتاده برای شما هم، که نماز می‌خوانید و بچه‌تون یا بچه دیگری می‌آید و مهر را برمی‌دارد و الفرار.. در این موقع بسیاری از مردم بر پشت دست سجده می‌کنند و این درست نیست.

حکم آن، این است که اگر چیزی که سجده کردن بر آن صحیح است، در دسترس می‌باشد، بر آن سجده نماییم ولی اگر چیزی که سجده بر آن صحیح باشد، وجود ندارد و وقت هم تنگ است، در این صورت بر لباس خود که از کتان یا پنبه باشد، سجده می‎کنیم و اگر آن هم نباشد بر پشت دست سجده خواهیم کرد. و در حقیقت سجده بر پشت دست آخرین گزینه برای سجده کردن می‌باشد.

البته اگر وقت تنگ نباشد و چیزی برای سجده کردن که سجده بر آن صحیح باشد، پیدا نکنیم، در آن وقت باید نماز را بشکنی و دوباره بخوانیم.

رجوع شود به توضیح المسائل، ج۱ ،م۶۷۸، م۱۲۱۶، م۱۰۸۴

چند نکته در مورد تکبیرة الاحرام

- نماز را با تکبیرة الاحرام شروع می‌کنیم و دلیل نامگذاریش به این نام، این است که با گفتن الله اکبر بسیاری از کارها برای ما قدغن می‌شود؛ مانند خوردن و آشامیدن، حرف زدن و غیره.

- از واجبات نماز بوده و به نظر بسیاری از آقایانِ متخصصِ فقه، جزء ارکان بشمار می‌رود یعنی انسان اگر از روی عمد و یا فراموشی آن را ترک کند و یا اضافه کند نماز باطل می‌شود. البته بعضی گفته‌اند که اضافه کردن آن از روی سهو اشکال ندارد.

- موقع گفتن الله اکبر و سایر اذکار نماز اعم از ذکر واجب یا مستحب باید بدن آرام و بی‌حرکت باشد مگر ذکر «بحول الله و قوته اقوم و اقعد».

- باید الله اکبر به عربی صحیح بخوانیم و دو کلمه‌ی الله و اکبر فاصله نیاندازیم.

- اگر در گفتن الله اکبر شک کنیم که آیا درست گفته‌ایم و یا غلط، اصل بر صحیح بودن است. ولی اگر شکمان این باشد که آیا گفته‌ایم یا نه، در این صورت چنانچه مشغول خواندن چیزی شده‌ایم، نباید به شک خود اعتناء کنیم ولی اگر چیزی نخوانده‌ایم، باید تکبیر را بگوییم. 

تذکر: نکات فوق بر اساس نظرات امام خمینی و امام خامنه‌ای تنظیم شده است. دوستان می‌توانند نظرات مرجع خودشان را در نظرات درج کنند.

مسافت شرعی و حد ترخص

مسافت شرعی: مقدار فاصله از شهر یا روستا است که از نظر احکام شرعی، شخصی که قصد رفتن به این مسافت را داشته باشد، مسافر محسوب می‌شود و احکام مسافر با وجود سایر شرایط آن، بر او جاری می‌شود. و مقدار این مسافت هشت فرسخ یعنى 45 کیلومتر هر چند به صورت رفت و برگشت باشد و ابتدای این مسافت را باید از خانه‌های آخر شهر تا اول خانه‌های شهر مقصد حساب نمایید.*.

حد ترخص: مقدار فاصله‌ای است که از نظر احکام شرعی، شخص مسافر که از آن حد بگذرد، باید نماز چهار رکعتی را دو رکعتی بخواند و در صورتی که روزه باشد و قبل از ظهر از آن بگذرد دیگر نمی‌تواند به روزۀ خود ادامه دهد.

فرق حد ترخص و مسافت شرعی: این است که اگر کسی بخواهد حداقل تا مسافت شرعی رفت و برگشت داشته باشد، از تابلوی حد ترخص که گذشت احکام مربوط به مسافر را باید رعایت نماید.

* نظر مقام معظم رهبری

این مطلب از سایت  موضوع شناسی احکام فقهی و اسلام کوئست برداشت شده است.